Lễ cúng 3 ngày (hay còn gọi là mở cửa mả hoặc lễ cúng tam chiêu) là một nghi lễ quan trọng được thực hiện vào ngày thứ ba sau khi chôn cất. Mục đích của lễ này là đánh thức vong hồn đang an nghỉ dưới mộ phần, giúp họ có thể siêu thoát và chuẩn bị cho việc đầu thai sang kiếp khác. Lễ cúng mở cửa mả, còn được biết đến với tên gọi lễ cúng khai mộ môn, là một phần không thể thiếu trong các nghi thức tang lễ truyền thống. Dưới đây, Phúc An Viên sẽ cung cấp cho bạn bài cúng mở cửa mả và những thông tin hữu ích liên quan đến nghi thức này, nhằm giúp gia đình tổ chức đúng theo phong tục và đảm bảo sự trang nghiêm cho buổi lễ. Ý nghĩa lễ cúng 3 ngày mở cửa mả Buổi lễ này có nguồn gốc từ Trung Quốc và dần dần trở thành một tục lệ chính thức trong tang lễ của người Việt. Sau khi hoàn tất việc chôn cất người đã mất, lễ cúng tam chiêu sẽ được tiến hành vào ngày thứ ba. Theo quan niệm dân gian, sau khi mất khoảng 3 ngày, linh hồn của người quá cố cần được làm lễ mở cửa mả để họ có thể siêu thăng và đạt đến cảnh giới an lạc nơi Tịnh độ. Nghi lễ cúng 3 ngày này không chỉ thể hiện lòng kính trọng và tình thương đối với người đã khuất, mà còn là cách giúp linh hồn họ được giải thoát khỏi những ràng buộc với thế giới trần tục, sớm siêu thoát và đầu thai sang kiếp khác. Quy trình cúng 3 ngày lễ mở cửa mả thực hiện như thế nào? Lễ vật cúng mở cửa mả cần chuẩn bị Dưới đây là các lễ vật mà gia chủ cần chuẩn bị cho lễ cúng 3 ngày (lễ mở cửa mả) cho người thân đã mất: Thang bẹ chuối: Thang được làm từ bẹ chuối, với 7 bậc cho nam và 9 bậc cho nữ. Cây mía lau: Một cây mía lau kèm theo giấy tờ vàng mã. Hoa và trái cây: Hai bình hoa và hai đĩa trái cây, chia thành 2 phần: một phần để cúng đất đai và một phần để cúng vong linh người đã mất. Ống trúc: Ba ống trúc dài khoảng 4 tấc, vót nhọn một đầu. Mỗi ống trúc có một đầu để đựng muối và một đầu để đựng nước, đầu còn lại được bịt kín bằng bao nilon. Đèn cầy: 4 cây đèn cầy. Ngũ đậu và bài vị: 5 loại đậu (mỗi loại 100g) cùng 5 thẻ tre (dài 4 tấc, một đầu vót nhọn) dùng để làm bài vị cúng ngũ phương ngũ thổ và các tôn thần. Chè, xôi và tam sênh: 6 chén chè, 2 đĩa xôi và một bộ tam sên (gồm trứng, thịt, và tôm luộc). Đồ cúng kèm: 7 cái chung, một ấm trà, và một xị rượu. Chim phóng sinh: 18 con chim để phóng sinh. Việc chuẩn bị đầy đủ lễ vật theo đúng phong tục không chỉ thể hiện sự kính trọng đối với người đã khuất mà còn đảm bảo buổi lễ diễn ra suôn sẻ và trang nghiêm. Ý nghĩa lễ vật cúng 3 ngày Theo quan niệm dân gian, việc chuẩn bị cây thang nam 7 tấc và nữ 9 tấc mang ý nghĩa giúp người chết có thể "leo" ra khỏi huyệt mộ của mình, biểu trưng cho sự vượt qua ranh giới giữa cõi âm và cõi dương. Năm loại đậu cùng với gạo, muối, và nước được chuẩn bị để người đã khuất có đủ lương thực, giúp họ no dạ trong hành trình sang thế giới bên kia. Cây mía lau với đủ 9 đốt tượng trưng cho chữ "cù lao," gợi nhắc đến lòng hiếu thảo, công lao sinh thành dưỡng dục. Mía lau còn là biểu tượng của sự trường tồn và bền bỉ. Con gà con trong lễ cúng có ý nghĩa tượng trưng cho sự bơ vơ, lạc lõng như những đứa con thơ khi xa mẹ. Nó cũng được coi là "gà linh," khi bị đánh, tiếng kêu của nó có tác dụng làm thức tỉnh vong hồn đang bị mê muội, giúp họ thoát khỏi u minh để tìm đường siêu thoát. Nghi thức cúng 3 ngày mở cửa mả Trước tiên, gia chủ cần thắp nhang để khấn xin các chư vị tôn thần, cầu xin các ngài dẫn dắt linh hồn của người đã khuất về nghe kinh và chứng giám buổi lễ khai mộ. Lúc này, thầy cúng sẽ bắt đầu tụng kinh và thỉnh các chư vị thần linh, đồng thời triệu vong để làm phép sái tịnh, giúp linh hồn thanh tịnh và sẵn sàng bước vào thế giới bên kia. Trong quá trình này, các thành viên trong gia đình sẽ chia nhau giữ phần đậu. Một người đại diện sẽ cầm cây mía lau và lồng chim, đi theo thầy cúng quanh khu mộ. Người đó vừa niệm phật, vừa rải đều phần đậu mang theo, biểu trưng cho sự thanh sạch và chuẩn bị cho linh hồn bước đi an lành. Thầy cúng và người đại diện sẽ đi quanh mộ đủ ba vòng, sau đó trở lại vị trí ban đầu để thực hiện nghi thức phóng sinh chim. Việc phóng sinh này mang ý nghĩa giải thoát, cầu mong cho linh hồn của người đã khuất được bay về cõi lành. Sau đó, gia đình sẽ đốt giấy tờ vàng mã để tiễn đưa linh hồn và tạ ơn các chư vị thần linh. Cuối cùng, mọi người cùng nhau dẫn vong linh người đã khuất về nhà để tiếp tục thực hiện nghi thức cúng an linh, giúp linh hồn được yên ổn trong không gian gia đình. Bài văn khấn mở cửa mả cúng 3 ngày chuẩn nhất Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! – Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư phật mười phương. – Con lạy Đức Đương cảnh Thành hoàng chư vị Đại vương – Con kính lạy ngài Đông trù Tư mệnh Táo phủ Thần quân – Con kính lạy chư gia tiên Cao Tằng Tổ Khảo, Cao Tằng Tổ tỷ. Hôm nay là ngày…….tháng……..năm………. Con trai trưởng (hoặc cháu đích tôn) là……… Vâng theo lệnh của mẫu thân (nếu là mẹ hoặc phụ mẫu nếu là cha), các chú bác, cùng anh rể, chị gái, các em trai gái dâu rể, con cháu nội ngoại kính lạy. Nay nhân ngày lễ Tế Ngu theo nghi lễ cổ truyền, Kính dâng lễ mọn biểu lộ lòng thành. Trước linh vị của: Hiển……………..chân linh Xin kính cẩn trình thưa rằng: Than ôi! Trên tòa Nam cực, lác đác sao thưa; (nếu khóc cha hoặc đổi là Bắc vụ nếu khóc mẹ). Trước chốn Giao trì, tờ mờ mây khóa. Cơ tạo hóa làm chi ngang ngửa thế, bóng khích câu, khen khéo trêu người. Chữ cương thường nghĩ lại ngậm ngùi thay, tình hiếu đễ chưa yên thỏa dạ. Ơn nuôi nấng áo dày cơm nặng, biển trời khôn xiết biết công lao Nghĩ sớm hôm ấp lạnh quạt nồng, tơ tóc những hiềm chưa báo quả; Ngờ đâu! Nhà Thung (nếu là cha hoặc Nhà Huyên nếu là mẹ) khuất núi, trời mây cách trở muôn trùng; Chồi Tử mờ sương, âm dương xa vời đôi ngả. Trông xe hạc lờ mờ ẩn bóng, cám cảnh cuộc phù sinh chưa mấy, gót tiên du đã lánh cõi trần ai. Rồi khúc tằm. áy náy trong lòng, thương thay hồn bất tử về đâu, cửa Phật độ biết nhờ ai hiện hóa. Suối vàng thăm thẳm, sáng phụ thân (hoặc mẫu thân) một mình lìa khơi, Giọt ngọc đầm đìa, đàn con cháu, hai hàng lã chã. Lễ Sơ Ngu (hoặc Tái Ngu, Tam Ngu) theo tục cổ, trình bày: Nhà đơn bạc, biết lấy gì để dóng dả. Đành đã biết: đất nghĩa trời kinh, nào chỉ ba tuần nghi tiết, đủ lễ báo đền Cũng gọi là: lưng cơm chén nước, họa may chín suối anh linh, được về yên thỏa Ôi! Thương ôi! Chúng con lễ bạc tâm thành, thành tâm kính lễ cúi xin được phù hộ độ trì. Kính cáo! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Nam mô A Di Đà Phật! Những điều cần lưu ý khi thực hiện lễ cúng 3 ngày Khi làm lễ cho những người chết oan uổng, nên thực hiện lễ cúng sau 7 ngày kể từ khi nhập trạch. Quần áo của người đã khuất có thể được chôn cùng hoặc hỏa táng bên cạnh mộ trong lúc làm lễ, điều này giúp linh hồn họ dễ nhận biết và sớm nhập hồn. Thay vì chỉ sử dụng cây mía, bạn cũng có thể dùng các loại cây khác có đốt như tre hay trúc. Hãy nhớ buộc khăn của người quá cố lên ngọn cây và treo thêm chuông gió để dẫn lối cho họ. Trong nghi lễ, cần chọn đúng gà trống mới tập gáy, vì chúng không bị ảnh hưởng bởi yếu tố ngoại cảnh, giúp đảm bảo nghi thức diễn ra thuận lợi. Về phần vàng mã, nên đặt chúng trong quần áo của người quá cố đã được ủ mùi, tránh mua vàng mã từ chợ và cúng ngay, điều này sẽ đảm bảo lễ cúng được thực hiện đúng phong tục. Bài viết trên Phúc An Viên đã cung cấp đầy đủ hướng dẫn về bài cúng 3 ngày mở cửa mả, giúp bạn thực hiện nghi lễ một cách chi tiết nhất. Ngoài việc nắm vững bài văn khấn, bạn cũng cần chú ý đến việc chuẩn bị lễ vật và cách thực hiện nghi thức sao cho đúng và trang trọng.